مذاکرات وین در نقطه حساس| تمایل دولت رئیسی به مذاکره با آمریکا؛ چه در پیش است؟

براساس گزارش‌ها و اظهارات مذاکره‌کنندگان در وین، گفت‌وگوها برای احیای برجام به مرحله حساس رسیده است. در روزهای اخیر مقامات ایران و آمریکا بارها توپ را به زمین همدیگر انداخته و هر کدام، دیگری را به وقت‌کشی در مذاکرات متهم و خواسته‌اند که طرف مقابل هرچه زودتر تصمیم سیاسی خود را گرفته تا قبل از آنکه دیر شود، مذاکرات منجر به توافق شود.

به گزارش آفتاب‌نیوز؛ دیروز نیز حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران  در جریان سخنرانی در اجلاس امنیتی مونیخ و در پاسخ به سوالی از سوی خانم «لارا خلف» خبرنگار روزنامه گاردین در مورد انجام گفت‌وگو و مذاکره بین ایران و آمریکا، گفته بود که اگر آمریکایی‌ها حسن نیست نشان دهند، ایران مایل به مذاکره مستقیم با آمریکا خواهد بود و آن را بررسی خواهد کرد.

براساس گزارش منابع خبری، حسین امیرعبداللهیان با بیان اینکه تهران برای تبادل زندانی با واشنگتن آماده است، گفت: ما معتقدیم که تبادل زندانیان یک مساله بشردوستانه است ... این موضوع به توافق هسته‌ای ارتباط ندارد. ما می‌توانیم این کار را فورا انجام بدهیم. اگر مذاکرات احیای برجام در وین به نتیجه نرسد، مسئولیت این شکست بر عهده قدرت‌های جهانی خواهد بود.

البته دولت در واکنش به این اظهارات، مدعی شده بود که صحبت‌های وزیرخارجه تحریف شده است. براساس گزارش رسمی رسانه‌های دولت، امیرعبداللهیان گفت: «آمریکایی‌ها ظرف هفته‌های اخیر به طور متناوب و از طریق واسطه های مختلف از ما خواسته‌اند که با ما مذاکرات مستقیم داشته باشند. ما در پاسخ به واسطه‌ها اعلام کردیم که چشم‌انداز چنین گفت‌وگویی برای ما چندان روشن نیست و اگر قرار نیست دستاوردی داشته باشیم چه نیازی به مذاکره مستقیم می‌باشد. ولی اگر طرف آمریکایی یک ابتکار عمده از جمله برداشتن برخی از تحریم ها را انجام دهد، آن گاه می‌توان گفت که نیت آمریکایی‌ها واقعی است. ما از آن ها می شنویم که آقای بایدن حسن نیت دارد. من در ماه سپتامبر در نیویورک گفتم که اگر آقای بایدن حسن نیت دارد آنگاه مبلغ ۱۰ میلیارد دلار از دارایی‌های مسدود شده ما نزد بانک های خارجی را آزاد کند. ما از آقای بایدن درخواست وام یا پول آنها را نداریم بلکه می‌خواهیم دارایی‌های خود ما را به عنوان حسن نیت آزاد کند. مایلم تأکید کنم که آنها تنها در قالب کلمات از حسن نیت حرف می زنند و این برای گفت‌وگوهای مستقیم کافی نیست. آنها باید حسن نیت خود را به صورت عملی و در عرصه میدانی نشان دهند. آنها می توانند برخی تحریم‌ها را بردارند یا برخی دارایی‌های مسدود شده ما نزد بانک های خارجی را آزاد کنند، این درحالی است که همزمان با گفت‌وگو های جدید حتی برخی تحریم‌های جدید نیز علیه اشخاص حقوقی و حقیقی ایران از سوی دولت آقای بایدن اعمال شده است و این معنایش این است که دولت آقای بایدن همان مسیر ترامپ را دنبال می‌کند لذا افکار عمومی می‌گوید که آنها در عمل یکی هستند.»

همچنین اخیرا خبرگزاری رویترز گزارش داده بود که بر اساس پیش‌نویس اولیه توافق مذاکرات وین، آزاد‌سازی زندانیان غربی در ایران و آزادسازی دارایی‌های مسدود شده ایران، از جمله نخستین گام‌های احیای برجام خواهند بود. در متن پیش‌نویس این توافق ۲۰ صفحه‌ای به گام‌های تدریجی اشاره شده که با تائید طرف‌های این توافق، گام اول آن شامل تعلیق غنی‌سازی بالای پنج درصد توسط ایران است. البته مقامات دولت ایران این گزارش را تکذیب کردند.

حالا امروز ۲۵۰ نماینده مجلس شورای اسلامی در بیانیه‌ای خطاب به دولت رئیسی نوشته‌اند که "مذاکرات ایران در مورد رفع تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران به نقطه حساسی رسیده است، ما نمایندگان مردم عزیز و سربلند ایران، ضمن تشکر نسبت به دیپلماسی فعال و عزتمندانه حضرتعالی و تیم مذاکرات، ضمن همکاری‌های لازم، توجه شما و مسئولان مذاکرات را به نکات زیر جلب می‌کنیم: ...باید از تجربه سابق درس عبرت بگیریم و با خط قرمز قراردادن منافع ملت ایران، بدون اخذ تضامین لازم، متعهد به هیچ توافقی با بدعهدان نگردیم. دولت تروریست آمریکا و سایر کشور‌های عهدشکن غربی باید تضمین دهند که از برجام خارج نمی‌شوند. رژیم آمریکا و سایر کشور‌های طرف برجام باید تعهد دهند که از مکانیسم ماشه استفاده نخواهند کرد. رژیم آمریکا و سه کشور اروپایی باید به ملت ایران تعهد دهند که تحریم‌ها علیه ملت ایران به بهانه‌های واهی هسته ای، تروریسم، موشکی و حقوق بشر را لغو می‌کنند، از جمله باید تحریم‌های آیسا، کاتسا و U-Turn لغو شود. در مقام اجرا نیز ابتدا باید آمریکا و سایر اطراف بدعهد برجام به تعهد خود در لغو تحریم‌ها عمل کنند، و بعد از راستی آزمایی، ایران به سراغ انجام تعهدات خود رفته و آن را انجام دهد. مطابق ماده ۷ قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی، دولت جمهوری اسلامی موظف است انجام تعهدات از سوی طرف غربی در لغو تحریم‌ها به ویژه تحریم‌های نفتی و بانکی و برگشت پول صادرات ایران به صورت بانکی و بدون هیچ مشکلی را به مجلس گزارش کند و در صورت تایید و تصویب مجلس، می‌تواند نسبت به گام‌های کاهشی در زمینه هسته‌ای اقدام نماید.

با این حال شواهد حاکی از نزدیک شدن دیدگاه‌های مذاکره‌کنندگان وین به همدیگر است. گرچه طرف‌های مذاکره‌کننده مدام در حال انداختن توپ در زمین دیگری هستند و نسبت به تبعات شکست این مذاکرات هشدار می‌دهند اما به نظر می‌رسد که توافق و احیای برجام قبل از پایان سال ۱۴۰۰ خیلی بعید نیست.